Family Office | Ekonomski rečnik

Akcije - Vlasničke korporativne hartije od vrednosti čijom kupovinom se stiče vlasništvo nad delom kapitala akcionarskog društva. Svaka akcija sastoji se iz dva dela: plašta, koji sadrži osnovne podatke o samoj akciji (vrsta, naziv i sedište emitenta, iznos na koji glasi, broj akcija i ukupan obim emisije, prava iz akcije) i kupona, koji sadrži osnovne podatke o isplati dividende. Mogu biti obične (redovne) akcije, koje svojim vlasnicima daju pravo na dividendu, pravo glasa na skupštini akcionara i pravo da, u slučaju likvidacije ili bankrotstva akcionarskog društva, raspodele preostalu imovinu nakon izmirenja obaveza akcionarskog društva i izvršene isplate vlasnicima prioritetnih akcija, odnosno prioritetne (povlašćene, preferencijalne) akcije, koje svojim vlasnicima daju prioritet u isplati dividende u odnosu na obične akcionare. Aktivne kamatne stope - Sa aspekta Narodne banke Srbije – stope po kojima ona plasira sredstva. Sa aspekta banaka – stope po kojima banke plasiraju svoja sredstva. Amortizacija - Godišnji otpis osnovnih sredstava. Anuitet - Anuitet je redovna, najčešće polugodišnja ili godišnja, isplata novčanog iznosa (kvote) sastavljenog od dela glavnice i dela kamate, koji dužnik mora da plati na ime postepene otplate kredita.

Nema definisanih pojmova

Cash flow - Oslobođena godišnja sredstva upotrebljiva za refinansiranje, dodatno investiranje i razduženje. Ciljana inflacija - Stopa inflacije koju centralna banka (obično u saradnji s vladom) nastoji da ostvari na srednji rok. Kao mera za inflaciono targetiranje koristi se: 1) ukupna inflacija, merena indeksom potrošačkih cena, ili 2) bazna (core) inflacija. Po pravilu, bazna inflacija se koristi u početnim fazama primene inflacionog targetiranja, da bi se kasnije prešlo na ciljanje ukupne inflacije.

Datum valute - Bankarski dan na koji je potrebno izvršiti nalog za plaćanje, prema instrukcijama pošiljaoca. Debitna kartica - Kartica za čije se transakcije račun korisnika zadužuje odmah. Depozit - Depozit je dinarsko ili devizno novčano potraživanje prema banci koje proizlazi iz novčanog depozita, uloga na štednju, bankarskog tekućeg računa ili drugog novčanog računa i na osnovu koga nastaje zakonska ili ugovorna obaveza banke na povraćaj sredstava. Dobrovoljni penzijski fond - Institucija kolektivnog investiranja u okviru koje se prikuplja i ulaže penzijski doprinos u različite vrste imovine s ciljem ostvarenja prihoda i smanjenja rizika ulaganja. Državne hartije od vrednosti - Finansijski instrumenti koje emituju državni organi, državne organizacije i agencije i lokalni organi vlasti. Postoji mnogo vrsta tih hartija od vrednosti i one se razlikuju u pogledu namene i ročnosti. Njihovi kupci mogu biti banke, finansijske institucije, ali i privatni investitori. Državne obveznice - Obveznice koje emituje država ili neki njen organ ili agencija, s namenom prvenstveno finansiranja budžetskog deficita, odnosno za pokriće državnih dugova. Smatraju se prvoklasnim jer nose najmanji kreditni rizik, s obzirom na to da je garant ispunjenja obaveza država, a na prihod od njih se uglavnom ne plaća porez. Postoji veći broj tih hartija od vrednosti i one se razlikuju u pogledu namene i ročnosti. Njihovi kupci mogu biti banke, finansijske institucije i privatni investitori.

Efektivna kamatna stopa - Dekurzivna kamatna stopa koja se obračunava na godišnjem nivou primenom složenog kamatnog računa – obračun komfornom metodom, kojim se diskontovana novčana primanja izjednačavaju sa diskontovanim novčanim izdacima primljenih depozita, odnosno odobrenih kredita. Eskontna stopa - Stopa po kojoj se vrši eskontovanje menica. Najniža kamatna stopa po kojoj emisiona banka daje kredite drugim bankama, ili po kojoj od tih banaka prima u eskont menice i državne hartije od vrednosti. EURIBOR (European Interbank Offered Rate) - EURIBOR predstavlja kamatnu stopu po kojoj su banke koje čine panel prvoklasnih banaka u evrozoni spremne da pozajme jedna drugoj novac – evro. Obračunava se kao prosek indikativnih kamatnih stopa (a ne realizovanih kamatnih stopa) na međubankarske depozite različitih ročnosti (15 ročnosti), koje se kreću od jedne nedelje do dvanaest meseci. Koristi se kao referentna kamatna stopa za izračunavanje cena pojedinih finansijskih derivata, npr. svop transakcija. Takođe, veliki broj banaka koristi EURIBOR da bi utvrdio kamatne stope na različite finansijske proizvode kao što su: hipoteka, štedni računi i krediti. Obračunava se dnevno i objavljuje u 11.00 časova po srednjoevropskom vremenu na Reuters stranicama. Uvedena je sa formiranjem evropske Ekonomske i monetarne unije i uvođenjem evra kao zajedničke valute zemalja članica monetarne unije i njome su zamenjene nacionalne referentne kamatne stope.

Filijala - Filijala je organizacioni deo banke bez statusa pravnog lica, koji obavlja poslove koje može obavljati banka u skladu sa Zakonom o bankama. Fiskalne kase - Trgovačka registar-kasa sa ugrađenom i zaključanom (tzv. fiskalnom) memorijom za smeštaj podataka o prometu prodajnog mesta. Otvara se po nalogu poreskih i ovlašćenih organa kontrole. Franšiza - Deo štete koji snosi osiguranik, na osnovu zaključenog ugovora o osiguranju.

Nema definisanih pojmova

Hiperinflacija - “Inflacija van kontrole” predstavlja veoma brz rast cena (po Caganu, preko 50% mesečno) i drastičan pad vrednosti novca, najčešće kao posledica visoke budžetske potrošnje finansirane štampanjem novca bez pokrića.

ISIN broj - International Securities Identification Number – međunarodna identifikaciona oznaka hartija od vrednosti, koju dodeljuju nacionalne agencije, u Srbiji Centralni registar hartija od vrednosti.

Nema definisanih pojmova

Kliring - Kliring je utvrđivanje obaveza i potraživanja po osnovu hartija od vrednosti i novčanih sredstava između učesnika na organizovanom tržištu u vezi s poslovima sa hartijama od vrednosti. Kliring (u platnom prometu) - Razmena i obrada međubankarskih naloga za plaćanje radi obračuna bilateralnih ili multilateralnih neto iznosa koje svaka banka duguje, ili koje se svakoj banci duguju za poravnanje naloga za plaćanje uključenih u svaki klirinški krug. Kliring i saldiranje - Radnje koje se, u registru hartija od vrednosti – posebnoj specijalizovanoj instituciji, obavljaju nakon realizacije naloga kupovine i prodaje. Odnose se na međusobno poravnavanje obaveza i potraživanja, kao i prenos prodatih hartija sa starog na novog vlasnika i istovremeno prenos novca sa računa kupca na račun bivšeg vlasnika hartije. Kontni plan - Sistemsko prikazivanje svih računa pravnih lica i preduzetnika, prema određenoj šemi (kontnom okviru).

Nema definisanih pojmova

Menica - Obligaciono-pravna hartija od vrednosti čiji je sadržaj novčano potraživanje. Predstavlja bezuslovni pismeni nalog izdavaoca menice (trasanta) upućen drugom licu (trasatu) da, u određeno vreme i na određenom mestu, isplati određeni iznos novca licu naznačenom u menici (remitentu) ili drugom licu po njegovoj naredbi. Monetarna politika - Aktivnosti koje preduzimaju država i organi koje ona ovlasti, a kojima se reguliše novčani opticaj s ciljem da se postignu odgovarajući ekonomski efekti.

Najviše matično pravno lice - Pravno lice u kome nijedno drugo pravno lice nema kontrolno učešće. Nalogodavac - Pošiljalac prvog naloga za plaćanje, kojim se inicira transakcija plaćanja. Nalog za plaćanje - Bezuslovna instrukcija data banci da izvrši plaćanje ili naplati određeni iznos novca s naznačenog računa. Nominalni efektivni kurs - Nominalni efektivni kurs je indeks kojim se meri promena vrednosti domaće valute u odnosu na vrednost korpe inostranih valuta zemalja najvažnijih ekonomskih partnera nacionalne ekonomije.

Obračun - Izvršavanje naloga za plaćanje i međubankarskih plaćanja. Obračunski račun - Račun banke, kao i računi drugih subjekata koji se vode u Narodnoj banci Srbije, preko koga se vrše plaćanja i obračanavaju međubankarska, odnosno međusobna plaćanja. Obračun transakcija (DvP) - Objedinjavanje saldiranja hartija od vrednosti sa saldiranjem novčanog toka omogućilo je da se ispuni osnovni princip na kome se zasnivaju moderne klirinško-depozitne organizacije, a to je istovremeno plaćanje i prenos vlasništva nad hartijama od vrednosti. Osnivački kapital - Osnivači banke obezbeđuju sredstva za osnivački kapital banke, koja mogu biti u novčanom i nenovčanom obliku (stvari i prava koja su u funkciji poslovanja banke). Novčani deo osnivačkog kapitala banke ne može biti manji od 10.000.000 evra u dinarskoj protivvrednosti, prema zvaničnom srednjem kursu na dan uplate. Osnivači banke ne mogu povlačiti sredstva uložena u osnivački kapital banke.

Penzijski doprinos - Sredstva koja član ili obveznik uplate uplaćuje u fond i koja se, nakon odbijanja naknade pri uplati, konvertuju u investicione jedinici prema vrednosti investicione jedinice tog dana i upisuju na individualni račun člana. Penzijski plan - Ugovor zaključen između poslodavca, udruženja poslodavaca, profesionalnog udruženja ili sindikata (u daljem tekstu: organizator) i društva za upravljanje, a na osnovu koga se organizator obavezuje da uplaćuje penzijski doprinos u korist svojih zaposlenih. Pismo o namerama - Dokument kojim zemlja članica izražava zahtev u vezi s dobijanjem finansijske podrške i ujedno se obavezuje da će sprovoditi ekonomsku politiku i mere u skladu s ekonomskim programom dogovorenim sa MMF-om. Platni bilans - Sumarni statistički prikaz ekonomskih transakcija jedne privrede sa ostatkom sveta tokom određenog perioda. Te transakcije se najvećim delom obavljaju između rezidenata i nerezidenata i odnose se na robu, usluge i prihod, zatim na finansijska zaduženja i odobrenja u odnosu na ostatak sveta, kao i na transfere kao jednostrane transakcije. Pokriće na računu - Dovoljan iznos raspoloživih sredstava – sastoji se od salda prethodnog bankarskog dana, sredstava dospelih na račun u toku bankarskog dana i uplata u toku tog dana, umanjen za plaćanja izvršena u toku tog bankarskog dana, za isplate i predviđene bankarske tarife do momenta utvrđivanja pokrića, ali ne označava sredstva evidentirana kao privremeni kredit na računu. Poverilac - Fizičko ili pravno lice koje prima uplatu u transakciji plaćanja. Pošiljalac - Fizičko ili pravno lice koje nalog za plaćanje daje prijemnoj banci. Primalac - Pravno ili fizičko lice čija banka treba da primi poslednji nalog za plaćanje u transakciji plaćanja. Prinos dobrovoljnog penzijskog fonda - Prinos fonda predstavlja promenu vrednosti imovine fonda po osnovu ulaganja. Izračunava se kao odnos vrednosti investicione jedinice fonda između dva perioda, a izražava se kao stopa prinosa. Društva za upravljanje su dužna da objavljuju prinos dobrovoljnog penzijskog fonda četiri puta godišnje, na kraju svakog tromesečja. Prospekt dobrovoljnog penzijskog fonda - Prospekt koji sadrži informacije o penzijskom fondu na osnovu kojih zainteresovana lica mogu steći jasnu predstavu o fondu i doneti razboritu odluku o učlanjenju u fond.

Račun - Tekući, žiro i drugi račun za izvršenje jedne transakcije plaćanja, otvoren na osnovu ugovora između klijenta i banke. Regulatorno telo - Regulatorno telo je nacionalno telo države koje je propisima te države ovlašćeno da daje i oduzima dozvole za rad licima u finansijskom sektoru ili vrši kontrolu ovih lica, odnosno nadzor nad tim licima. Renta - Novčani iznos koji se isplaćuje redovno, u određenim vremenskim razmacima, na temelju nekog pravno zasnovanog potraživanja. Rentabilnost - Zahtev (težnja) da se ostvari maksimalni profit sa što manje angažovanih sredstava u procesu reprodukcije. Revizorski izveštaj - Izveštaj, sastavljen nakon obavljanja postupka revizije, koji daje stručno mišljenje u vezi s finansijskim izveštajem, koji treba da je u skladu sa zakonskim propisima i međunarodnim računovodstvenim standardima. Prilaže se uz finansijski izveštaj kompanije zainteresovanim korisnicima, koji time dobijaju uvid u pouzdanost finansijskog izveštaja.

Saldiranje - Izvršenje obaveza između učesnika na organizovanom tržištu prenosom hartija od vrednosti i novčanih sredstava po osnovu poslova sa hartijama od vrednosti. Solventnost - Sposobnost da se izmire obaveze po dugovima, ne o roku dospeća, već po mogućnostima, makar i iz likvidacione mase. Stečaj - Postupak u kome prestaje pravni subjektivitet pravnog lica čije su obaveze veće od njegove imovine, uz delimično namirenje njegovih poverilaca. Stopa rasta - Odnos godišnjih ulaganja u stalnu imovinu i otpisa te imovine. SWAP - Konverzija duga. SWIFT - Međunarodna bankarska mreža koju je, 1973. godine, osnovalo 239 banaka iz 15 zemalja. Postala je operativna 1977. godine, kada su prve evropske banke razmenile poruke.

Transakcija plaćanja - Prenos poveriocu novčanih sredstava s računa dužnika ili na račun poverioca. U transakciji plaćanja dužnik i poverilac mogu biti različita fizička ili pravna lica ili isto fizičko ili pravno lice. Transakcioni depozit - Likvidna sredstva koja su potrebna privrednim subjektima, kao i bankama, za obavljanje tekućih poslova.

Usvojeni finansijski izveštaj - Finansijski izveštaj koji se sastavlja posle izvršene revizije, a sadrži mišljenje ovlašćenog revizora; dostavlja se Narodnoj banci Srbije posle usvajanja na skupštini ili drugom organu upravljanja pravnog lica; može biti usvojeni godišnji i usvojeni konsolidovani finansijski izveštaj.

Zatezna kamata - Kaznena kamata koja se plaća na zakasneli iznos otplate glavnice ili redovne kamate. Žiro-račun - Tekući račun koji se koristi za obavljanje bankarskih transakcija njegovog vlasnika.